Soms komen psychiatrische aandoeningen, zoals psychoses (inclusief schizofrenie), bipolaire stoornissen of depressie, bij meerdere mensen in één familie voor. Er kunnen dan vragen zijn over erfelijkheid of kinderwens. Het begin 2020 gestarte nieuwe spreekuur psychiatrie & erfelijkheid staat patiënten en hun familie bij met erfelijkheidsvoorlichting en psycho-educatie. 

Wat betekent het als jij zelf of iemand in jouw familie een psychiatrische aandoening heeft? Is de aanleg erfelijk? En wat nu als je graag kinderen wilt? Om patiënten en hun familie bij vragen als deze te ondersteunen, is het UMC Utrecht gestart met het spreekuur psychiatrie & erfelijkheid. Afhankelijk van de vraag en het soort aandoening, is bij een afspraak een psychiater en/of een klinisch geneticus (erfelijkheidsarts) aanwezig. Na een kennismaking en verheldering van de hulpvraag, zal veelal eerst samen de stamboom van de familie worden getekend. Daarbij wordt in kaart gebracht bij wie en in welke generatie van de familie een bepaalde psychiatrische aandoening voorkwam of -komt. Ook wordt voorlichting gegeven over erfelijkheid, komen mogelijke oorzaken van de aandoening aan bod, de ontwikkeling van de ziekte en de ervaringen van de patiënt. Er is daarnaast aandacht voor het onderwerp erfelijkheid en kinderwens. 

Bij erfelijkheidsvragen van patiënten of familieleden overlegde psychiater Janneke Zinkstok tot nu toe ad hoc met klinisch geneticus Cora Aalfs. “Omdat we steeds meer weten over psychiatrische ziekten en erfelijkheid, hebben we de samenwerking met de afdeling genetica nu gestroomlijnd in een gezamenlijk spreekuur”, vertelt ze. In eerste instantie richt het spreekuur zich op psycho-educatie en het samen in beeld brengen van de belangrijkste knelpunten. Door vragen te stellen en heldere informatie te geven, kunnen angsten en zorgen worden verminderd. Ook blijkt uit Canadees onderzoek van Jehaninne Austin dat kennis over de ziekte en het risico om een aandoening te krijgen mensen versterkt en hun kwaliteit van leven verbetert. 

Verwijzen 

Een (behandelend) psychiater kan een patiënt met een ernstige psychische aandoening, die vragen heeft over erfelijkheid, verwijzen naar het nieuwe spreekuur. Het spreekuur is bedoeld voor patiënten of hun familieleden met een psychose-spectrumstoornis - dus psychose, schizofrenie of bipolaire stoornis, of depressie. Vragen rond de erfelijkheid van andere psychische aandoeningen  zoals  autisme en ADHD, kunnen ook spelen, maar daar richt het spreekuur zich in eerste instantie niet op.